4آبان/ اعتراض و افشاگری امام خمینی (ره) علیه پذیرش کاپیتولاسیون( 1343ش)

نفوذ بیگانگان بیشتر از همین طریق بوده و از این راه، تحمیل عمال و کارگزاران بیگانه و به دنبال آن جنایات فجیعی در این سرزمین انجام گرفت. قوانین جزایی که باید مظهر حاکمیت دولت باشد، به صورت بازیچه‌ای درآمد و هر متجاوزی می‌توانست به سادگی آن را کنار زده، خود را تحت حمایت قدرت‌های خارجی قرار دهد.
رژیم شاه که به خوبی می‌دانست بازتاب عمومی این لایحه ننگین تا چه حد خطرناک خواهد بود، سانسور شدیدی بر رسانه‌های گروهی حاکم کرد تا هیچگونه خبری در مورد لایحه کاپیتولاسیون به بیرون درز پیدا نکند. ولی چند روزی از تصویب این لایحه نگذشته بود که مجله داخلی مجلس شورای ملی که متن کامل مذاکرات مجلس را در بر داشت، به دست امام خمینی(ره) رسید.
امام خمینی(ره) به منظور افشای این خیانت تصمیم گرفتند که طی ایراد نطقی، این عمل رژیم شاه را به اطلاع عموم برسانند. قبل از هر چیز، ایشان برای آگاه ساختن علما و روحانیون مرکز و شهرستان‌ها، پیک‌هایی همراه با نامه به اطراف کشور روانه نمودند و خود نیز با مقامات روحانی قم به گفتگو نشستند. به تدریج تعداد کثیری از مردم ایران وارد قم شدند، تا خود شاهد این سخنرانی باشند. رژیم شاه برای جلوگیری از این سخنرانی نماینده‌ای به قم اعزام داشت و ایشان را تهدید نمودند.
این تهدیدات کوچکترین اثری در عزم راسخ حضرت امام(ره)، نداشت و ایشان در روز 4 آبان 1343، سخنرانی بسیار آتشین، کوبنده و افشاگرانه به عمل آوردند و مردم ایران را از جزئیات این خیانت مطلع ساختند. حضرت امام خمینی(ره) این سخنرانی را علاوه بر اینکه در روز تولد حضرت فاطمه زهرا(س) ایراد نمودند، سخنان خود را با آیه استرجاع( انا لله و انا الیه راجعون) شروع نمودند و طی آن شدیدترین حملات را به طور مستقیم علیه آمریکا و شاه وارد نمودند.
منبع: روزها و رويدادهاي سال شمسي/ به کوشش موسسه اوج فرهنگ به سرپرستي محمد تقي ملبوبي؛ زير نظر دفتر امور فرهنگي وزارت کار و امور اجتماعي.- قم: برگزيده، ‎۱۳۸۴.