10 اردیبهشت/ آغاز عملیات بیت‌المقدس (1361ش)
مهم ترين اهدافي كه در اين عمليات دنبال مي‌شد، عبارت بودند از:
- انهدام نيروي دشمن، حداقل بيش از دو لشكر
- آزاد سازي حدود 5400 كيلومتر مربع از خاك ايران؛ از جمله شهرهاي خرمشهر، هويزه و پادگان حميد
- خارج نمودن شهرهاي اهواز، حميديه و سوسنگرد از برد توپخانه دشمن
- تامين مرز بين المللي (حدفاصل پاسگاه طلائيه تا شلمچه)
- آزادسازي جاده اهواز – خرمشهر و خارج شدن جاده اهواز – آبادان از برد توپخانه دشمن
در طراحي عمليات، تهاجم از طريق عبور از رودخانه كارون و پيشروي به سوي مرز بين المللي و سپس آزادسازي شهر خرمشهر مد نظر قرار گرفته و چنين استدلال مي‌شود كه حمله به جناح دشمن، كه به سمت شمال آرايش گرفته بود، عامل موفقيت عمليات است.
در اواخر روز دوم خرداد، قرارگاه كربلا پس از بررسي آخرين وضعيت، تصميم گرفت تا نيروها با ورود به شهر، آن را از لوث وجود نيروهاي عراقي پاك گردانند و در سه بامداد روز سوم خرداد واحدهايي از رزمندگان ايران به آن سوي رودخانه وارد شدند.
از طرف ديگر جمعي از نيروهاي عراقي با استفاده از تاريكي شب و قايق اقدام به فرار كردند كه تعدادي از اين قايق‌ها توسط تكاوران نيروي دريايي هدف قرار گرفت و سرنشينان آن‌ها غرق شدند.
نيروهاي عراقي از ساعت سه و پنجاه دقيقه بامداد تا نيم بعد ازظهر روز سوم خرداد از سمت شلمچه 3 بار اقدام به پاتك كردند و تلاش نمودند تا از طريق جاده شلمچه – خرمشهر حلقه محاصره خرمشهر را بشكنند، اما هر بار با پايداري و مقاومت دلاورانه رزمندگان ايراني مواجه شدند و با دادن خساراتي عقب نشيني كردند.
در ساعت 11 صبح روز سوم خرداد در حالي كه درگيري شديدي بين قواي ايراني و نيروهاي عراقي در شمال نهر خين جريان داشت و دشمن در فكر شكستن حلقه محاصره خرمشهر بود، رزمندگان ايراني از جناح غرب و خيابان كشتارگاه وارد شهر شدند. ناحيه گمرك خرمشهر در كنار اروند اندكي مقاومت كرد كه آن هم به سرعت در هم شكسته شد.
در ساعت 12 قواي ايران از سمت شمال و شرق وارد شهر شدند و نيروهاي متجاوز بعثي كه 24 ساعت در محاصره كامل قرار داشتند، راهي جز اسارت يا فرار و يا كشته شدن نداشتند. به این ترتیب واحدهاي عراقي گروه گروه به اسارت رزمندگان اسلام در آمدند.
در ساعت 2 بعد از ظهر، خرمشهر به طور كامل آزاد شد و پرچم پر افتخار جمهوري اسلامي ايران برفراز «مسجد جامع» و پل تخريب شده خرمشهر به اهتزاز درآمد.
اين شهر مقاوم كه پس از 35 روز پايداري و مقاومت در 4 آبان 1359 به اشغال دشمن درآمده بود، پس از 578 روز (19 ماه) اسارت، بار ديگر به آغوش گرم ميهن اسلامي بازگشت و پيكره پاك آن از لوث وجود متجاوزان تطهير گرديد.
رزمندگان اسلام در اولين اقدام خود پس از آزاد سازي شهر، نماز شكر را در مسجد جامع خرمشهر اقامه كردند. خبر آزاد سازي خرمشهر به سرعت در همه جا طنين افكند و ملت ايران اسلامي را كه مدت ها در آرزوي شنيدن چنين خبر مسرت بخشي بودند، غرق در شادي و سرور كرد. مردم به خيابان‌ها ريختند و با پخش شيريني به جشن و شادي پرداختند. در پايان آن روز امت شهيد پرور ايران با حضور در مساجد، نماز شكر به جاي آورده و با فرا رسيدن شب به يمن پيروزي حق بر باطل بر پشت بام‌ها نداي الله اكبر سردادند.
منبع: سايت تبيان