رونمایی و معرفی از 3 جلد کتاب «تاریخ مطبوعات خراسان»

همزمان با ایام هفته پژوهش از 3 جلد کتاب تاریخ مطبوعات خراسان با حضور اساتید دانشگاه و کارشناسان حوزه مطبوعات رونمایی به عمل آمد.
به گزارش گنجینه رضوی، ابراهیم حافظی؛ رئیس اداره مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و مولف کتاب «تاریخ تحلیلی روزنامه‌ها و مجله‌ها» که در این مراسم معرفی و رونمایی شد، با اشاره به سابقه چاپ و نشر مطبوعات در کشور، آرشیو مطبوعات این سازمان را دارای مجموعه‌ای غنی از مطبوعات تولید شده در همه این سال‌ها عنوان کرد.
حافظی، این مجموعه را از گروه‌های فعال مطبوعات کشور برشمرد که در صورت حمایت سازمانی و تقویت نیروی انسانی بالطبع آثار ارزشمندی را منتشر خواهد کرد.

کتاب تاریخ تحلیلی روزنامه‌ها و مجله‌ها
وی در توضیح این اثر که در 3 جلد تدوین شده است گفت: جلد اول اثر «مطبوعات خراسان در دوره قاجار» را شامل می شود و در جلد دوم به «روزنامه‌ها و مجله‌های دوره پهلوی» پرداخته شده و جلد سوم نیز سالنامه‌های مشهد به همراه نشریات چاپ شده در شهرهای خراسان را در بر دارد.
حافظی ادامه داد: در این کتاب 3 جلدی از حدود 240 عنوان نشریه چاپ شده در خراسان طی دوره قاجار و پهلوی نام برده شده که تنها 140 عنوان آن در آرشیو آستان قدس رضوی موجود است وتلاش داریم سایر این نشریات را به مجموعه آرشیو سازمان اضافه کنیم.
وی از ویژگی‌های این اثر به حالت فهرستگانی آن اشاره داشت که به موجودی هر نشریه در کتابخانه‌های دیگر ایران اشاره دارد.
حافظی با بیان اینکه در این اثر تلاش شده تمام فهرست‌ها و منابع هر نشریه‌ای که چاپ آن به خراسان منتسب شده مورد اشاره قرار گیرد، آن را کاملترین اثر مطبوعاتی نام برد که به تمام نشریات چاپ خراسان اشاره کرده است.
وی تصریح کرد: مطبوعات خراسان هنوز جای بسیاری برای تحقیق دارد که متاسفانه کمتر از سوی محققان بومی خراسان مورد توجه قرار گرفته است.

کتاب «اخبار خراسان در مطبوعات دوره قاجار»
سید مهدی سید قطبی؛ کارشناس مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و پژوهشگر اثر «اخبار خراسان در مطبوعات دوره قاجار» که در این مراسم مورد معرفی و رونمایی قرار گرفت،  روزنامه‌های گذشته را منابعی غنی برای پژوهش در احوال گذشتگان عنوان کرد.
وی افزود: علاوه بر این که روزنامه‌ها روزشمار دقیق وقایع گذشته را به ما می‌دهند، منابع خوبی برای تحلیل افکار عمومی و دیگر تحلیل‌های تاریخی و جامعه‌شناختی‌ به شمار می‌روند.
سیدقطبی، این اثر را مجموعه‌ای برای ایران‌دوستان و ایران‌شناسان عنوان کرد که در 13 جلد، بیان کننده اخبار و وقایع خراسان موجود در مطبوعات دوره قاجار؛ یعنی، روزگار محمدشاه (1250-1264ق)، روزگار ناصرالدین شاه (1264-1313ق)، محمدعلی‌شاه (محرم ۱۳۲۵- جمادی‌الثانی ۱۳۲۷ق) و روزگار احمدشاه (رجب ۱۳۲۷–۱۳۴۴ق) است.
وی تصریح کرد: در این کتاب که تمام نشریه‌های معرفی شده، چاپ سنگی و برخی چاپ سربی بودند، عمده مطالب آن تلگراف و مکتوب‌های افراد سرشناس و موثق و خبرنگاران روزنامه‌ها است که از طریق پست برای نشریه ارسال و روزنامه پس از بررسی و اطمینان از صحت نوشته به چاپ آن اقدام کردند.
پژوهشگر این اثر، کوشیده است تا از میان هزاران برگ روزنامه‌های دوره قاجار، آن بخش از وقایعی را که مربوط به سرزمین خراسان است، استخراج کند تا منبعی ارزشمند و مستند برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ خراسان فراهم آورد.
وی، از 1387 تاکنون به مطالعه و بررسی مطبوعات به ویژه دوره قاجار در حوزه خراسان به ویژه تاریخ مشهد،تاریخ مطبوعات، تاریخ آستان قدس، سفرنامه‌ و...پرداخته است و حاصل این مطبوعه‌پژوهی علاوه بر نگارش 13 جلد کتاب اخبار خراسان در دوره قاجار، قریب به 90 مقاله در موضوع‌های پیشگفته و چاپ و انتشار 26 کتاب است.
نظم محتوای کتاب با توجه به اولویت زمانی انتشار نشریات و به تفکیک هر شماره تنظیم شده و علاوه بر متن، در صورت یافتن عکس مناسب، آن نیز در محل خودش آمده است.
همچنین از تعداد 13 مجلد این اثر، 12 جلد خاص روزنامه‌های مختلف خطه خراسان است که وقایع روزگار محمدشاه، ناصرالدین شاه و محمدعلی شاه است و 9 جلد الباقی متعلق به احمد شاه را پوشش می‌دهد.

اخبار خراسان در مطبوعات دوره پهلوی اول
از دیگر آثار این پژوهشگر، اخبار و وقایع خراسان موجود در مطبوعات دوره پهلوی اول؛ یعنی از ۴ اردیبهشت ۱۳۰۵ تا ۳ شهریور ۱۳۲۰ است. این اثر که تا کنون 8 جلد آن تدوین شده است، اطلاعات روزنامه اطلاعات تهران از بازه زمانی 1305 الی 1320 و روزنامه خراسانی روزنامه آزادی مشهد از 1307 تا شهریور 1319 را در بر می‌گیرد.