روزنامه قدس آغاز روزنامه نگاری در آستان قدس رضوی/9 هزار 700شماره ماحصل 35 سال انتشار
نخستین بار60 سال قبل آستان قدس رضوی نشریه وزین و ارزشمندی با نام مجله «نامه آستان قدس» ایجاد کرد که بالغ بر 15 سال انتشار آن تداوم یافت. پس از پیروزی انقلاب و انتشار مجله مشکوه، نشریهای که ارگان آستان قدس رضوی باشد به چشم نمیخورد.
تا اینکه در سال 1365 و 1366 با پیگیری مدیران فرهنگی و حمایت و تاکید تولیت فقید آستان قدس رضوی حجت الاسلام والمسلمین واعظ طبسی زمینه ایجاد یک موسسه انتشاراتی برای چاپ مجله و روزنامه های ویژه این آستان کلید خورد که نخستین ثمره آن روزنامه «قدس» میشود.
اکنون این روزنامه با چاپ شماره 9 هزار و 700، سی و پنجمین سال فعالیتش را قرار است جشن بگیرد و کمتر از یک سال آینده ده هزارمین شماره را به چاپ خواهد رساند.
سالگرد تاسیس و انتشار این روزنامه بهانهای است تا با حضور در آرشیو مطبوعات سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، با محورهای موضوعی و فعالیتهای این روزنامه در قریب به 4 دهه فعالیت آن آشنا شویم.
اولین نشریه ادواری
روزنامه قدس اولین نشریه ادواری موسسه فرهنگی قدس است که در 18 تیر ماه 1366 نخستین پیش شماره آن، همزمان با جشنهای میلاد حضرت رضا (ع) منتشر شد.
روزنامه قدس به دلیل منتسب بودن به آستان قدس رضوی دارای جایگاه و فرصتی است که رسانههای دیگر ندارند.در اولین پیش شماره که 18 تیر 1366 چاپ شد، آمده است: «به یاری خداوند متعال و با عنایات خاصه حضرت ثامن الائمه علیه آلاف التحیه و الثناء، آستان قدس رضوی اقدام به تاسیس موسسه فرهنگی قدس با هدف انجام فعالیتهای فرهنگی و انتشار نشریههای ادواری به منظور ارتقاء سطح بینش عقیدتی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و علمی مسلمین و مستضعفین داخل و خارج کشور نموده است. موسسه فرهنگی قدس با الهام از رهمنودهای رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت آیت الله العظمی امام خمینی مد ظله العالی و اهداف عالیه انقلاب اسلامی ایران اولین نشریه خود را تحت عنوان "قدس" روزنامه سیاسی اجتماعی عصر خراسان منتشر نماید.»
روزنامه قدس از همان آغازین شماره برای اشتراک یک ساله 6000 ریال و اشتراک شش ماهه 3000 ریال را تعیین کرد.
حضرت آیت الله خامنهای که در این زمان ریاست جمهوری ایران را به عهده داشتند در مصاحبه با خبرنگار قدس فرمودند: «از اینکه آستان قدس رضوی به فکر انتشار روزنامه یومیهای در مشهد افتاده احساس میشود که فعالیتهای فرهنگی آستان قدس یک روند تکاملی را طی میکند و جنبه جامعیت روزافزونی را به خود میگیرد.»
خط مشی روزنامه
حجتالاسلام و المسلمین واعظ طبسی تولیت فقید آستان قدس رضوی در 11 آذر سال 1366 در دیدار با کارکنان روزنامه قدس رویکرد و خطوط حرکتی روزنامه را چنین تشریح کردند: «این روزنامه باید سعی کند در زمینههای علمی، ادبی، هنری، سیاسی، اقتصادی، اخلاقی و اجتماعی صرفا در محدوده مبانی اندیشه اسلامی گام بردارد. هر بحثی را شروع و تعقیب میکنید مبتنی بر مبانی اسلامی باشد و کاملا اطمینان داشته باشید که از محدوده و حوزه افکار اسلامی خارج نشده باشید. در روزنامه قدس باید حرکت سیاسی ما حرکتی کاملا مطلوب و مورد عنایت و توجه امام باشد... سعی کنید روزنامهتان پرمحتوا باشد، روزنامه شما اگر به دست یک کودک هفت ساله برسد باید بتواند از آن استفاده کند، اگر به دست یک انسان سیاسی برسد بتواند از مطالب آن استفاده کند، نیروهای علمی هم بتوانند از روزنامه تان بهره ببرند... خبرهایی را بدهید که در مردم ایجاد امید کند و بر نشاط آنها بیفزاید.»
در دوره جدید روزنامه از اواخر آذر 1366 اخبار ایران و جهان، اخبار جنگ تحمیلی، اخبار آستان قدس رضوی و صفحات ویژه کودکان و نوجوانان، وحدت حوزه و دانشگاه، مصاحبه با اهالی علم و فرهنگ، اقتصاد و پژوهش دیده میشود.
توزیع سراسری
روزنامه قدس از فروردین 1375 به صورت سراسری توزیع میشود و چاپ همزمان آن در مشهد و تهران آغاز شده است.
سید جلال فیاضی از جمله مدیرانی است که حدود 15 سال مسئولیت اداره روزنامه را به عهده داشته است. رضا مقدسی، محمد هادی زاهدی، غلامرضا قلندریان، ایمان شمسایی، علی یعقوبی، حمزه واقعی، بهروز فرهمند ، امیر جلیلی نژاد از جمله مدیران و سردبیران و فعالان رسانهای هستند که با روزنامه قدس همکاری داشته و یا دارند.
همچنین آقای پژمان (شهردار سابق مشهد) و آقای آرین منش (نماینده سابق مشهد در مجلس شورای اسلامی) مدتی در روزنامه قدس فعالیت داشتهاند.
ستون های پرطرفدار
ستون «جویندگان وصال» روزنامه که در اواخر دهه 70 و اوایل دهه 80 در روزنامه ایجاد شده بود از مباحث مهم و تاثیرگذاری بود که در قالب مطالب و اطلاعات آن خانوادههای زیادی توانستند گم شدگان خود را بیابند و امید و زندگی را به افراد هدیه میداد.
ستون «آیینه قدس» و «تریبون» از جمله ستونهای پرطرفدار دهه 80 روزنامه بود که مردم در تمام ایام شبانه روز می توانستند از طریق مکالمه با مدیران روزنامه، درد دل و نظراتشان را درباره روزنامه یا مدیران کشوری مطرح کنند. امروز مطالعه دغدغهها و مباحث چاپ شده در این ستونها، حکایتهای متنوعی از مباحث اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را در سالهای مختلف میتواند طرح و مورد تحقیق قرار گیرد.
سرویس بانوان روزنامه بر محوریت خانواده و سبک زندگی خانواده اسلامی و ایرانی بنا شد و گزارشها و ویژه نامههای متنوع در مورد خانواده منتشر کرد.
افزوده شدن ضمائم
چاپ ضمائم که برای اغلب روزنامه ها موقعیتی برای جذب مخاطب و ایجاد جذابیتهای محتوایی میشود از جمله ویژگی های مهم روزنامه قدس است.
در طول 34 سال فعالیت روزنامه بیش از 30 عنوان ضمیمه، توسط دست اندرکاران روزنامه قدس چاپ شده است. این امر به ویژه از سال 1395 بیشتر مورد توجه مدیران روزنامه قرار گرفته است. صفحات نیازمندیها از نخستین ضمیمههایی است که در روزنامه به چشم میخورد و قدمتی بیش از 10 سال دارد.
ویژگی دیگری که برای ضمایم روزنامه قدس میتوان بر شمرد اختصاص هر روز هفته به یکی از این ضمائم است که در سالهای اخیر مشاهده میشود. ضمیمه «نقطه سرخط» روزهای یکشنبه با هدف تبیین بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی؛ «چراغ» روزهای دوشنبه با هدف تحلیل تاریخ معاصر ایران؛ «بیت المقدس» روزهای سه شنبه با محوریت فلسطین و جنبشهای آزادی بخش منطقه؛ «روایت» روزهای چهارشنبه با رویکرد انقلابی برای جوانان؛ «کفشدوزک» روزهای پنجشنبه برای کودکان منتشر می شوند.
قدس آنلاین
نسخه آنلاین روزنامه قدس نیز با عنوان «قدس آنلاین» از سال 1390 شروع به فعالیت کرد که هدف آن، جبران کمبود فضای نوشتاری در روزنامه مکتوب، انعکاس اخبار و رویدادهای ایران و جهان به ویژه جهان اسلام، پرهیز از وارد شدن به مسائل حاشیه ای و مجادلههای بی حاصل جناحی، بیان دردها و دغدغههای مردم است
اداره مطبوعات سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با همکاری مدیریت فضای مجازی سازمان با دیجیتالسازی تمام نسخههای این روزنامه، در آینده نزدیک از طریق درگاه کتابخانه دیجیتال آن را برای همگان دسترس پذیر خواهد کرد.