فعالیت کارخانه قند آبکوه؛ ورود مشهد به جامعه مدرنیته همراه با تاثیرات منفی زیست محیطی

به گزارش گنجینه رضوی، پیمان ابوالبشری، سخنران این کارگاه آموزشی که در سالن کنفرانس کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی برگزار شد، از کارخانه قند آبکوه به عنوان بزرگترین کارخانه قند ایران در اوایل قرن 14 شمسی نام برد که تغییرات گسترده‌ای را در مبلمان شهری مشهد ایجاد کرد.
وی گفت: ایرانیان بینش مثبتی نسبت به ایجاد کارخانه داشتند و آن را در ظاهر باعث آبادانی، ایجاد اشتغال و تغییر مبلمان شهری می‌دانستند که در باطن این توسعه، کارکردهای منفی به همراه داشت.
ابوالبشری با اشاره به محتوای اسناد دهه نخست فعالیت کارخانه پیرامون توسعه راه‌های شوسه، ایجاد مسیرهای مبادلاتی را یکی از این دستاوردها برشمرد که در راستای ارسال ملزومات کارخانه صورت گرفت.
وی، به ایجاد شرکت‌های تامین کننده ملزومات و مواد اولیه کارخانه اشاره کرد و آن را زمینه‌ساز توسعه شرکت‌های تامین کننده دانست که باعث شد مدرنیته خیلی زود مشهد را در برگیرد.
این استاد دانشگاه، رشد شرکت‌های باربری، تاسیس شرکت‌های تضامنی، روشن شدن راه‌های منابع معدنی در تامین سوخت کارخانه، توسعه امنیت با ایجاد پاسگاه‌ها و پاسبان‌ها، توسعه دامداری‌ها در اطراف مشهد برای استفاده از تفاله‌های چغندر قند را از دیگر دستاوردهای توسعه شهری این کارخانه در مشهد عنوان کرد.
ابوالبشری با استناد به اسناد کارخانه از سال 1329 که به صورت آشکار بحران آب را بازگو می کند، کمبود منابع آبی در مشهد به دلیل آبیاری زمین‌های زیر کشت چغندرقند و همچنین آلودگی‌های زیست محیطی را از کارکردهای منفی این کارخانه برشمرد و ابعاد مختلف آن را مورد بررسی قرار داد.
گفتنی است این کارگاه آموزشی از طریق آدرس https://webinar.aqr.ir/workshop  در دسترس کاربران قرار گرفت.