مفرح القلوب شرح قانونچه چغمینی

درباره حکیم ارزانی شرح حال مبسوط و متقنی در دست نیست. مفصل ترین این شرح حالها در دو کتاب به زبان اردو به نامهای کتاب تاریخ طب از آغاز تاکنون نوشته حکیم سیدمحمدحسان نگرامی و کتاب تاریخ پزشکی دوران حکومت مغولان هند آمده است. خلاصه آنچه از مجموع این دو شرح حال به دست می آید این است که نام نویسنده کتاب مفرح القلوب محمد اکبر ارزان شاه و نام پدرش میرحاجی محمدمقیم بوده است . ظاهرا میرحاجی اهل بنگال بوده و در اواخر عمر به عظیم آباد هند رفته و در همانجا وفات یافته است. در باره سال ولادت وی نوشته اند که در عهد فرخ سیر( قرن دوازه هجری) متولد شده است. حکیم ارزانی بیشتر اوقات خود را در برهان پور می گذرانده و در آن جا طبابت می کرده و در سال 1140 هجری وفات یافته است. آثار و تالیفات حکیم ارزانی با آن که تالیفات حکیم ارزانی زیاد نیستند، شهرت و محبوبیت فراوانی برای او فراهم کرده اند. شاید سبب این باشد که تالیفات او مجموعه علم طب را به زبان فارسی منتقل کرده اند. آثار او عبارتند از: طب اکبر، مفرح القلوب، قرابادین قادری، مجربات اکبری، میزان الطب، حدود الامراض، کتاب الاغذیه، طب هندی، طب نبی، تشریح الموسیقی کتاب قانونچه چغمینی از قرن هشتم تا حال معروفترین کتاب آموزشی طب بوده است و برای همین شروح فراوانی بر آن نوشته شده است. از جمله شرح فاضل بغدادی، استرآبادی، فتاحی نیشابوری، چلبی، لاهوری و ... از این میان حکیم ارزانی با نوشتن کتاب مفرح القلوب مفصل ترین شرح فارسی بر قانونچه را از خود به یادگار گذاشته است.