اخلاق در عصر مدرن

اخلاق و فلسفه آن، نسبی و مطلق بودن آن همیشه دغدغه ذهن بشر بوده است و متفکران این حوزه را سخت به خود مشغول داشته است. قلم ها فرسوده اند و کاغذه ها سیاه کرده اند، اخلاق و پایبندی به ارزش های اخلاقی در هر جامعه ای ستوده است و در هر عصری اهمیت خود را همچنان حفظ کرده است. اخلاق بشر همزاد اوست، آدمیان در مرحله‌ای از تاریخ پدیداری خود رفته رفته برخی چیزها را ارزشمند تصور کردند. اما اخلاق در عصر ما چگونه است؟ در این زمینه کتابی به قلم رضا داوری اردکانی در پانزده فصل و 283 صفحه منتشر شده است. مقدمه نسبتا طولانی کتاب، چشم‌اندازهای مولف را آشکار می‌کند، که بیان یا شاید درددلی است در چگونگی مواجهه جامعه فکری ما با مباحث اخلاقی. این رویکرد مولف گاه با نقدهایی همراه شده است؛ نقدهایی که بیشتر متوجه فرهنگ غربی هستند و گاه اشاراتی دارند به جانب فرهنگ خودمان. در مقدمه این کتاب پرسش هایی مطرح می شود بدین شرح : «شاید هرگز در هیچ‌جا این همه که اکنون در همه‌جا و از جمله در ایران درباره اخلاق می‌گویند و می‌نویسند، نگفته و ننوشته باشند. تعداد کتاب‌ها و مقالاتی که در بیست سال اخیر در باب اخلاق و علم، اخلاق و دین، اخلاق و سیاست، اخلاق حرفه‌ای و حتی اخلاق پژوهش نوشته شده است، شاید از عدد مجموعه کتاب‌های اخلاقی در طی تاریخ بیشتر باشد. چه شده است و چه نیازی پژوهندگان و نویسندگان را برانگیخته است که به اخلاق رو کنند؟ آیا علاقه و تعلق خاطر به اخلاق بیشتر شده است. یعنی آیا این توجه را باید نشانه پیشرفت و کمال اخلاقی دانست؟ نویسنده، مطالب کتاب را ناظر به خلجانها و نگرانی‌های اخلاقی می‌داند و تأکید می‌کند که این قبیل نوشته‌ها و آثار بیشتر نشانه است و کمتر اثری در وضع اخلاق و بهبود آن دارد، مع‌هذا باید امیدوار بود که بعضی از آنها مایه تذکر شود. نویسنده در انتهای مقدمه مفصل کتاب با بیان اینکه تاریخ غرب تاریخ غلبه است و از حدود یک قرن پیش تاکنون اخلاق در جهان متجدد به سمت ادبار رو کرده است و با اشاره به این پرسش که آیا اخلاق می‌تواند قدم پیش بگذارد و از بروز فساد و آشفتگی و پریشانی در کارها جلوگیری کند، می‌نویسد: «من این دفتر را به عنوان یک دانشگاهی که شغلش تعلیم فلسفه است، ننوشته‌ام. بلکه در آن نگرانی و وحشت خود را از آینده اخلاق و سیاست اظهار کرده‌ام این کتاب حاوی 15 مقاله است و مساله اخلاق را با توجه به تلاقی آن با مساله سیاست، بررسی کرده است.