آداب و اخلاق پزشکی در اسلام

دانش پزشکی یکی از شاخه‏های علمی است که مسلمانان نقش وافری در پیشرفت و تکامل آن داشته‏اند و به همین روی، طب اسلامی از شاخص‏ترین ابعاد تمدن اسلامی به شمار می‏رود. در گذشته، به دلیل نزدیکی علم طب به دانش‏هایی چون فلسفه (طبیعیات)، مکتب پزشکی اسلامی از جایگاهی ممتاز برخوردار بود و فیلسوف و پزشک به عنوان «حکیم» شناخته می‏شدند. با نظر به میراث ارزشمند علمی به جا مانده از رسول گرامی اسلام(ص) و امامان معصوم(ع) در حوزه طب، بهداشت و تغذیه، این اندیشه قوت می‏گیرد که از اصلی‏ترین علل اقبال و رویکرد مسلمانان به علم طب، توجه پیشوایان دین به این دانش بوده است. طب از نظر اسلام یک حرفه و شغل نیست که مقصود از آن دست‏یابی به ثروت دنیوی باشد، بلکه در درجه اول یک رسالت انسانی و مسئولیتی شرعی است. زیرا حرفه‏ای که هدف از آن دست‏یابی به مال و ثروت باشد، صاحب آن را آزاد می‏گذارد با هر کس که تشخیص داد و ارتباط با او سودآور است، وارد معامله شود و اگر سودی در کار نبود، وارد معامله نشود. همچنین اگر هدف از آموختن علم طب رسیدن به مال و ثروت باشد و از انگیزه عاطفی، احساس انسانی و مسئولیت شرعی و اخلاقی دور باشد، افزون بر اینکه این علم مانند بسیاری از علوم دیگر باعث وبال انسان و انسانیت می‏شود، به طور طبیعی میزان ابتکار و اختراع و ژرف‏نگری در این علم رو به کاهش خواهد گذاشت؛ به طوری که با حجم شاغلان این حرفه تناسب ندارد. «محمد رضا صالح» با مطالعه کتاب «الاداب الطبیه فی الاسلام»، تالیف دانشمند گرامی حجت الاسلام و المسلمین «جعفر مرتضی عاملی» محتوای آن را برای دوران کنونی کشور، به ویژه دانشمندان و دانشجویان رشته‏های مختلف-از جمله پزشکی- بسیار مناسب یافت و از این رو بر آن شدند این اثر ارزشمند را به فارسی برگردانند. کتاب در سه بخش کلی «تاریخ علم طب، اخلاق پزشکی و دستورات و آداب پزشکی در اسلام» تنظیم شده است.