لوحه های زراندود ضریح نگین نشان مضجع شریف رضوی رونمایی شد

به گزارش گنجینه رضوی، لوحه‌های زراندود، مربوط به ضریح نگین‌نشان نادری است که احتمالا در همان دوره ساخته و نصب شده است.
دور تا دور ضریح نگین‌نشان، 16 لوحه زراندود نصب بوده که این لوحه‌ها مزین به نقش ترنج و کتیبه است.
یکی از این 16 لوحه که در این برنامه رونمایی شد، دارای نقش چهار ترنج و نیم ترنج در اندازه 6/48 در 6/21 سانتی متر و به وزن1375 گرم است که به کتیبة اَسمَاءُ الحُسنی و  به خط ثلث مزیّن شده است.
بر روی هر ترنج یکی از اسماء الحسنی به ترتیب یا رَقِیبُ، یا حَسِیبُ، یا مُنیب، یا مُثِیبُ، و بر روی هر نیم‌ترنج‌ به ترتیب عبارت یاصَمَدُ یا اَحَد تکرار شده است.
لوحه دیگر معرفی شده دارای نقش هفت ترنج و نیم ترنج، در اندازه 90 در  6/21 سانتی متر و به وزن2920 گرم است که بر روی هر ترنج یکی از اسماء الحسنی به ترتیب یا غَفُورُ، یا وَدُودُ، یا بارئُ، یا سُبحَانُ، یا وارِثُ، یا هادِیُ، یا شافِیُ  و بر روی هر نیم‌ترنج‌  به ترتیب عبارت یاصَمَدُ یا اَحَد به خط ثلث مزین شده است.

ضریح نگین نشان نادری
سیدمسعود سیدبنکدار عضو هیئت علمی گروه تاریخ و ایرانشناسی دانشگاه هنر اصفهان، سعیده جلالیان پژوهشگر اسناد و موزه آستان قدس رضوی در این جلسه که در موزه قرآن و هدایای مقام معظم رهبری برگزار شد، پیرامون سابقه تاریخی و حوادث گذشته در قرون گذشته و موقعیت فعلی ضریح نگین نشان نادری توضیحاتی را ارائه دادند.
در این جلسه عنوان شد در میان شش ضریحی که تا کنون بر مدفن مطهر امام رضا(ع) قرار گرفته ضریح مرصع تنها ضریحی است که با کتیبه وقف بر مدفن ایشان استوار شده و از زمان نصب تا سال 1379 ش به مدت حداکثر 267 سال در کنار مضجع شریف امام رضا(ع) قرار داشته و در این سال به دلیل مشکلات فنی در نصب آخرین ضریح رضوی به محل سرداب مطهر امام رضا(ع) منتقل می‌شود.
این ضریح تنها 3 مرتبه در زمان نصب صندوق سنگی(1311ش)، نصب ضریح شیر و شکر(1338) و نصب ضریح سیمین و زرین (1379) قابل مشاهده بوده و در سایر اوقات در درون و احاطه ضریح‌های دیگر قرار داشته و زائران هنگام زیارت امکان رویت و لمس آن را نداشتند.
بنابر مستندات تاریخی ارائه شده در این جلسه توسط کارشناسان، ضریح نگین نشان از ابتدا برای نصب در مرقد امام رضا(ع) ساخته نشده و در اصل متعلق به مقبره نادرشاه بوده زیرا که ساخت ضریحی که در آن جواهرات و سنگ‌های قیمتی به کار رفته باشد غیر معمول و نامتعارف بوده است.
براساس منابع موجود شاهرخ افشار بانی وقف و نصب ضریح بر مدفن امام رضا(ع) بوده و پس از رسیدن به قدرت در دوره اول حکومتش(1611 تا 1163ق) به انتقال، نصب و وقف آن بر مضجع مطهر رضوی اقدام کرده است.

هنرهای به کار رفته در ضریح مرصع
در ساخت این ضریح هنرهای مختلفی چون زرگری، ترصیع کاری، خطاطی و قلم‌زنی به کار رفته است، اما وجه بارز و شاخص آن، کاربرد هنر ترصیع در آن است که سبب شده این اثر به نمونه‌ای منحصر به فرد و مثال زدنی در میان انواع ضریح تبدیل شود.
جنس ضریح از فولاد و دارای شبکه‌های مرصعی است که در آنها 3487 گوی ضریح به کار رفته که بر هر گوی 4 نگین یاقوت و یک نگین زمرد با رکاب طلا به کار رفته و از مجموع 17هزار 435 قطعه جواهر نصب شده بر روی ضریح قریب به 2 هزار و 500 جواهر در گذر زمان ریزش کرده است.