تاریخ شفاهی و مستندات آزادگان سرافراز در سه شنبه‌های فرهنگی رونمایی شد
به گزارش گنجینه رضوی، دکتر سلطانی معاونت سیاسی سپاه امام رضا(ع) در این جلسه ضمن ارج نهادن به مقام شامخ آزادگان سرافراز جنگ تحمیلی، شاخصه‌هایی از جهاد تبیین و روش‌های دشمن در قبض فکر نسل جدید را تشریح کرد.
وی در این تبیین قدرت اثرگذاری احساس را بسیار فراتر از قدرت منطق عنوان کرد و گفت: در سبک‌شناختی که روشی معمول برای حل مسئله، تفکر، ادراک و یادآوری است، دشمن احساس جوانان را برتمامی این اصول مسلط می‌کند تا بدون شناخت و راستی آزمایی به آن بپردازند.
سلطانی تصریح کرد: در جنگ شناختی فرد بدترین شرایط خود را با بهترین شرایط سایر نقاط مقایسه می کند و در نظام ادراک سازی باور می کند که همه این حرف ها حقیقت دارد.
وی ادامه داد: ما انقطاع نسلی نداریم انقطاع ارتباط نسلی داریم و در این جنگ شناختی احساس جوان درگیر شده است.
سلطانی با اشاره به نمونه ای تاریخی از این جریان گفت: معاویه در این مدل استاد فن بود و در مدل نظام تغییر نظام تولی و تبر استفاده کرد و این کار با سب امیرالمومنین آغاز شد و کودکان را با بغض علی بن ابی طالب(ع) به دنیا آوردند و بزرگ کردند و ماحصل این تربیت در روز عاشورا مقابل امام حسین(ع) صف آرایی کردند.
وی به کم کاری تبلیغی برای الگوسازی نسل جوان اشاره کرد و گفت: معرفی بزرگان اخلاقی همچون مرحوم ابوترابی مدفون در حرم که شکنجه گر بعثی را به زانو درآورد به جز اثری کوتاه به هیچ شیوه دیگری انعکاس پیدا نکرده است در حالیکه می‌تواند جنبه تربیتی دارد.
یکی از آن 23 نفر
محمود رعیت‌نژاد یکی از 23 نفر نوجوان ایرانی در اسارت صدام و اولین نوجوان اسیر آزاده بود. وی یکی از 23 نوجوان ایرانیِ کتاب «آن 23 نفر» و درواقع همان اسیر ایرانی است که برای گرفتن عکسی در نزدیکترین موقعیت پشت سر صدام قرار گرفت و حتی به فکر خفه کردن صدام هم افتاده است.
وی در این جلسه با بیان خاطراتی از دوران اسارت خود گفت: یک ماه مانده بود تا 15 ساله شوم که به جبهه رفتم و یک سال و سه ماه از حضورم در جبهه می‌گذشت و تازه پا به 17 سالگی گذاشته بودم که اسیر شدم.
رعیت‌نژاد همچنین قرائت دعای ندبه و دعای کمیل برای مرحوم ابوترابی که جزء محفوظات وی بود را از بهترین خاطرات خود عنوان کرد و خاطراتی را از سیدآزادگان جنگ تحمیلی در مقابله با شکنجه گر حزب بعث و دیگر زندان‌بانان اردوگاه بیان داشت.
صادق پاشایی دیگر آزاده سرافراز حاضر در این جلسه نیز به بیان خاطراتی از دوران اسارت خود در اردوگاه تکریت پرداخت.
گفتگو با 83 آزاده
محمد نظرزاده کارشناس مسئول بخش تاریخ شفاهی مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این برنامه، تاریخ شفاهی را یکی از پرکاربردترین عوامل در مستندسازی مناسبات گسترده اجتماعی مانند جنگ‌ها و انقلاب‌ها عنوان کرد.
وی با بیان اینکه در تاریخ شفاهی با انجام مصاحبه تمامی لایه‌های دخیل در یک حادثه از جهات مختلف مورد توجه قرار می‌گیرد تصریح کرد: تاریخ شفاهی جنگ در حقیقت مستندسازی و بازسازی روایت‌های تمامی گروه‌های مردم درباره جنگ است زیرا در جنگ‌ها اکثر اقشار و گروه‌های یک کشور اعم از نظامیان، کارگران، کارمندان و پزشکان و دیگر افراد جامعه حضور دارند.
نظرزاده اظهار کرد: بخش تاریخ شفاهی آستان قدس رضوی از ابتدای تاسیس در اواخر سال 1377 تا کنون با هدف ثبت و ضبط اطلاعات و داشته‌های افراد در خصوص تاریخ شفاهی دفاع مقدس انجام مصاحبه با این اشخاص را در دستور کار خود قرار دادکه تاریخ شفاهی بازسازی هویزه، پروژه تاریخ شفاهی آزادگان، لشگر 77، نیروی انتظامی خراسان و «آزادگان، جانبازان و ایثارگران» با محوریت آزادگان از جمله محورهای موضوعی آن قرار دارد.
وی ادامه داد: در مسیر محقق ساختن این طرح با 83 نفر از آزادگان با مشاغل و تحصیلات مختلف از اردوگاه‌های گوناگون که در آن اسیر بودند منتخب شدند که با این افراد 160 جلسه به مدت 180 ساعت مصاحبه به عمل آمد.
از اسارت تا آزادی
با توجه به اهمیت و نقش رزمندگان، اسرا، جانبازان و آزادگان هشت سال دفاع مقدس و حضور این عزیزان برای مصاحبه، آرشیو تاریخ شفاهی مدیریت امور اسناد و مطبوعات کتابخانه آستان قدس رضوی برای ضبط، ثبت و حفظ خاطرات ایشان، پروژه تاریخ شفاهی را از خرداد 1382 با محوریت و تکیه بر تاریخ شفاهی آزادگان در دستور كارخود قرارداد.
در این پروژه سعي شد تا گزارش مستندي از روایات شفاهی تمام اردوگاه‌هاي آزادگان موصل، تكريت، بعقوبه، رماديه و الرشيد عراق استخراج شود.
یکی از این آزادگان سرافراز مرحوم محمدحسن نوری‌نیا از کارکنان خدوم کتابخانه آستان قدس رضوی است که سال 1364 برای سومین بار عازم جبهه شد و به اسارت دشمن بعثی درآمد. وی پس از تحمل بیش از 5 سال اسارت، در مرداد 1369 به خاک پاک میهن اسلامی بازگشت.
علاوه بر مصاحبه و تاریخ شفاهی، تعدادی عکس نیز از این افتخار آفرینان موجود است که قديمي‌ترين آن مربوط به گروهي از آزادگان در سال 1364 است كه در زمان اسارت گرفته شده و با مشخصات کامل در همان زمان برای خانواده‌هایشان ارسال شده است.
تصاویری از دوران اسارت گروهی از آزادگان در شهر موصل عراق، مراسم استقبال از بازگشت این آزادگان سرافراز در 26 مرداد 1369 در مشهد بخش دیگری از این مستندات را تشکیل می‌دهد که در آرشیو مرکز اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.