ناگفته¬هایی از زندگی شهید سید حسن مدرس در میان اسناد کتابخانه رضوی

به گزارش گنجینه رضوی، سید حسن مدرس یکی از رجال مهم سیاسی در دوره پهلوی بوده که پرکاربردترین نام را در سخنرانی و نوشته‌های ایشان به خود اختصاص داده است.
وی در دوره قاجار از سوی علمای نجف به عنوان یکی از پنج نفر علمای طراز اول برای نظارت بر قوانین مصوبه مجلس شورای ملی انتخاب شد.
از سایر اقدامات سیاسی وی می‌توان به حمایت از مشروطه‌خواهان، عضویت در انجمن ولایتی، نمایندگی در دوره دوم تا ششم مجلس شورای ملی، مخالفت با اولتیماتوم دولت روس، تشکیل کمیته دفاع ملی در جنگ جهانی اول، مبارزه با استبداد رضاخانی و ... اشاره کرد که در نهایت منجر به تبعید وی به شهرستان خواف در نزدیکی مرز افغانستان شد و پس از تحمل 9 سال تنهایی در شب دهم آذر 1316 مسموم و به شهادت رسید.

دوران بی خبری
شکوه السادات سمیعی کارشناس اسناد سازمان کتابخانه¬ها، موزه¬ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در خصوص دوران بی¬خبری زندگی شهید مدرس در تبعید گفت: پس از دور شدن سید حسن مدرس از پایتخت، به‌ دلیل محدودیت‌های ارتباطی که رژیم برای وی در دوران تبعید  ایجاد کرده بود و به سبب خلاء وجود وسایل ارتباط جمعی، اطلاعات چندانی از او در منابع ثبت نشده است و کسی به درستی نمی‌داند که آن روزها مدرس چگونه روزگار می گذراند.
وی نامه‌های شخصی به خانواده در تبعید و شرحی از وضعیت جسمی و روحی‌اش در آن دوران را از جاذبه-های این اسناد عنوان کرد که بخشی از ناگفته¬های زندگی او را روشن می¬سازد.

وصیت به خانواده
وی تصریح کرد: نامه‌های شخصی این مجموعه با خط سید حسن مدرس از خواف و کاشمر به نگارش درآمده که خطاب به برادر و فرزندانش نوشته است.
علاوه بر آن‌ها یک نسخه مصالحه‌نامه‌ در این مجموعه وجود دارد که میان مدرس و فرزندانش منعقد شده، تا تمامی اموال منقول و غیرمنقول وی را میان وارثانش تقسیم کنند.
همچنین یک صورت جلسه مربوط به دوره محمدرضا پهلوی از توافق ِ میان آقا سید اسماعیل مدرسی یکی از فرزندان مدرس و علی اصغر عدیلی خبر می‌دهد که به منظور خرید اراضی اطراف مزار مدرس و ساخت بقعه‌ای برای مرقد او در کاشمر، به نگارش درآمده است.
سمیعی ادامه داد: برخی از این نامه‌های شخصی فاقد تاریخ هستند، اما در آن‌ها به کرّار تاکیدها و توصیه‌هایی به افراد خانواده می‌کند که در غیبت و دوری وی باید به انجام برسانند تا  نگرانی‌ها و دغدغه‌هایش دربارة آن‌ها رفع شود.
وی این تاکیدات را ناشی از اطمینان این بزرگمرد از عدم بازگشت خود از تبعید عنوان کرد و سفارش‌های پرتکرار و با تحکم در نامه‌ها را دلیل بر این مدعا دانست.

آنچه در اسناد به آن اشاره شده
این کارشناس مجموعه اسناد مرتبط با شهید مدرس را شامل 20 برگ سند عنوان کرد و گفت: آگاهی از میزان دقیق اموال منقول و غیرمنقول مدرس به عنوان یک عالم سیاستمدار و نماینده مجلس در چهار دوره، با دقت در مصالحه‌نامه‌ای که با فرزندانش منعقد شده است.
جزییاتی از وضعیت ِ روانی و کسالت‌های روحی ِ مدرس برای اشتیاق ِ دیدار اعضای خانواده و روزمرگی‌های مستمر و ملال آور دوران تبعید، به ضمیمه دغدغه‌های او برای انجام امور مالی مثل خرید بذر و ملزومات زراعی و ثبت رسمی املاک به نام فرزندانش که در نامه‌ها پی‌در‌پی به انجام آن‌ها تأکید می‌ورزد، بخش دیگری از اطلاعات است که وی بدان اشاره کرد.