سنت هزار ساله مراسم صفه و آیین500ساله خطبه‌خوانی حرم مطهر رضوی به ثبت ملی رسید
به گزارش گنجینه رضوی، حجت الاسلام سیدجلال حسینی با بیان این خبر گفت: ثبت این آیین‌ها در سال 1400 ش. طی تعامل و همفکری بین کارشناسان معاونت موزه‌های آستان قدس رضوی با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی انتخاب و به کمیته ثبت استان خراسان رضوی پیشنهاد شد که مورد موافقت قرار گرفت.
وی افزود: پرونده مقدماتی این آیین‌ها در سال 1401 ش. در اداره مطالعات موزه آستان قدس رضوی تهیه و همراه با مستندات موجود در آرشیو شامل تصاویر، اسناد کهن و منابع مکتوب شناسایی شده درباره آن به کمیته مربوط ارسال شد.
حسینی، به ارسال این پرونده برای شورای ثبت ملی کشور اشاره کرد که پس از طی جلسات معرفی و دفاع در زمستان 1402 ش. به ثبت ملی رسید.
آیین خطبه‌خوانی میراثی از دوران صفویه
خطبه و خطبه خوانی در حرم مطهر رضوی در یک معنای عام اشاره به خواندن خطابه ای در ستایش خداوند و صلوات بر پیامبر و ائمه معصومین علیهم السلام دارد.
در این معنا خطبه خوانی در حرم مطهر رضوی از دوره صفوی متداول بوده است و طبق اسناد موجود در آستان قدس خطیب از جمله مشاغل رسمی بوده و در برخی وقف نامه ها نیز برای او مقرری تعیین شده است.
خطبه‌خوانی در یک معنای خاص اشاره به نوعی مراسم عزاداری در حرم مطهری رضوی در شب عاشورا و شب شهادت حضرت امام رضا(ع) در سی صفر دارد.
با توجه به اینکه آیین خطبه‌خوانی با محوریت خُدام و حفاظ و مسئولین حرم رضوی انجام میشود، بویژه در نزد خُدام حرم مطهر تحت عنوان «مراسم غلامهای امام رضا» نیز شناخته میشود.
آیین خطبه خوانی در صحن انقلاب اسلامی که پیشتر تحت عنوان صحن عتیق شناخته میشده است، برگزار میشود.
این صحن، قدیمیترین صحن در مجموعۀ حرم مطهر امام رضا (ع) بوده و عناصرِ مهمی مانند پنچرۀ فولاد، سقاخانۀ اسمال طلا و نقاره خانه در آن قرار گرفته است.
مراسمِ صفّه سنتی هزار ساله
مراسمِ صفّه یکی از باشکوه‌ترین و ریشهدارترین سنتهای حرم امام رضا(ع) در زمینۀ تلاوتِ قرآن مجید است که بالغ بر یک هزار سال قدمت دارد.
این مراسم هر روزه توسط خادمان حرمِ مطهر رضوی در حدّ اعلای معنویت در دو نوبت، نیم ساعت بعد از طلوع خورشید و بلافاصله از نماز مغرب و عشا برگزار می شود.
مراسم صفه در دو بخش تلاوتِ کلام الله مجید و متضمنِ قرائت چهارده بند سرودۀ خواجه نصیرالدّین طوسی در مدح و منقبت معصومین علیهم السلام است.
این آیین توسط چهارده نفر از حفّاظ و تعدادی از خدمه و فرّاشان کشیک که در کنار ورودیهای جلسه ایستاده‌اند، در رواق دارالحفّاظ و یا در مواردی رواق دارالسّلام در حرم مطهر رضوی برگزار می شود.