بررسی تجربی نظام شخصیت در ایران

نظم اجتماعی، توسعه، فرهنگ و شخصیت جزء مجموعه مفاهیم محوری در علوم اجتماعی، از جمله جامعه شناسی هستند. چنانچه نظم و توسعه را دو وجه یک چیز بدانیم، یعنی با احتیاط توسعه را «ترقی نظم اجتماعی» بدانیم، در این صورت فرهنگ و شخصیت، که با یکدیگر رابطه علی دو جانبه عمودی دارند، می توانند بالقوه اثر دوگانه بر نظم اجتماعی داشته باشند. یعنی فرهنگ و شخصیت می توانند به نوبه خود سبب «ترقی نظم اجتماعی» شوند و بالعکس قادرند اسباب زوال نظم اجتماعی در شرایط تغییرات شتابان جهانی و افزایش جمعیت را فراهم کنند. این کتاب حاصل پژوهشی است که از سال 1375 آغاز شد و تا اواخر سال 1378 ادامه یافت. پژوهش مزبور دو هدف عمده را تعقیب می کند: اول، عملیاتی کردن و ساختن مقیاس شخصیت بر مبنای یک نظریه منسجم جامعه شناختی؛ دوم، سنجش شخصیت، ارکان و ابعاد تشکیل دهنده آن در ایران. البته این مطالعه، متناسب با امکانات و مضایق خود، توانست تا حدودی به این دو هدف نزدیک شود و با ساختن یک مقیاس شخصیت بر مبنای یک نظریه جامعه شناختی، به سنجش شخصیت در پنج شهر تهران، تبریز، کرمان، مشهد و استهبان با حجم نمونه کل 2021 نفر بپردازد. شایان ذکر است که در فرایند تحقیق، ابتدا واکاوی نسبتا منظم در چهار حیطه مرتبط با موضوع مطالعه انجام گرفت. این حیطه ها عبارت اند از: نظریه های شخصیت، آزمون های شخصیت، یافته های تجربی پیرامون نظام های شخصیت (با تکیه بر ایران) و اظهار نظرهایی مکتوب صاحب نظران غربی، عربی و ایرانی (سه مجموعه روایت) در مورد "شخصیت ایرانی". مطالعه این کتاب را به افراد علاقه مند به جامعه شناسی، رفتارشناسی، روانشناسی توصیه می کنیم.