رونمایی از نسخه خطی «صحیفه الرضا (ع)» در نمایشگاه پیاده‌راه آیت الله طبسی مشهد
به گزارش گنجینه رضوی، این مراسم رونمایی، 13 شهریورماه 1403، با حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدجلال حسینی، رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، جمعی از مدیران و کارکنان این سازمان و همچنین زائران و مجاوران علاقه‌مند، در رواق گفت‌وگو نمایشگاه «گذر نور در محضر عالم آل محمد (ع)» در جوار حرم مطهر رضوی، اجرا شد.
حسن علی فریدونی، کارشناس مرکز نسخ خطی کتابخانه آستان قدس رضوی در این مراسم اظهار کرد: صحیفه الرضا (ع)، نام مجموعه احادیثی است که از امام رضا (ع) در موضوعات مختلف و بدون چینش و دسته‌بندی، نقل شده است.
وی افزود: طبق تحقیقات تاریخی، امام رضا (ع) در سال 194 هجری قمری، جلسات متعددی در مدینه تشکیل دادند و روایاتی را با سلسله سند کامل از حضرت رسول اکرم (ص) بیان فرمودند. حاصل این جلسات، مجموعه احادیثی به روایت «احمد بن عامر طائی» است که به صحیفه الرضا (ع) معروف شده است. این اثر دربردارنده، 240 حدیث است.
فریدونی با ذکر سخنانی از علمای برجسته همچون علامه مجلسی، درباره اهمیت صحیفه الرضا (ع)، گفت: 128 نسخه خطی از این کتاب در ایران وجود دارد که 25 نسخه آن در مرکز نسخ خطی کتابخانه رضوی نگهداری می‌شود. 23 اثر از این آثار کتابخانه به روایت شیخ طبرسی و 2 اثر دیگر نیز به روایت عبدالعلی بن عبدالحمید سبزواری، مزین است.
وی گفت: نسخه‌ای از صحیفه الرضا (ع) به شماره ثبت «26136»، موجود در گنجینه کتابخانه رضوی در این مراسم رونمایی شد که آن را امین الاسلام فضل بن حسن طبرسی، صاحب مجمع البیان، نقل کرده و راوی آن نیز ابوالقاسم عبدالله بن احمد بن سلیمان طائی، است.
این کارشناس مرکز نسخ خطی افزود: این اثر نفیس به خط نسخ 11 سطری توسط امرالله بن نعمت الله، در 36 برگ در سال 977 هجری قمری، کتابت و با تیماج قهوه‌ای، مجلد شده است. این کتاب توسط جعفر زاهدی در سال 1377 به حرم مطهر رضوی وقف شده است.
اهمیت حدیث «سلسله الذهب»
در ادامه، حجت‌الاسلام‌والمسلمین مرتضی دهشت، استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه صاحب کتاب صحیفه الرضا (ع)، کتاب خود را با حدیث «سلسله الذهب» آغاز کرده است، بیان کرد: حضرت رضا (ع) این حدیث را در نیشابور در موقعیتی خاص نقل کردند و اجازه کتابت آن را دادند چنان‌که گفته می‌شود از 10 تا 100 هزار نفر قلمدان به‌دست و کاتب در آن محل، حضور داشتند.
وی با تأکید بر نکاتی درباره نقل حدیث سلسله الذهب با وقفه توسط حضرت رضا (ع)، ادامه داد: ایشان تأمل کردند تا بین سخنان خالق و مخلوق فرق بگذارند. در واقع، پس از حرکت کاروان به سخن‌شان ادامه داده و عبارت «انا من شروطها» را مطرح کردند که به‌نظرم، «انا»، ناظر به شخص خود حضرت است.
دهشت با بیان اینکه اعتقاد به «لا اِله اِلا الله»، 4 شرط دارد، گفت: «توحید ذاتی»، «توحید صفاتی»، «توحید افعالی» و مهم‌تر از آن‌ها، «توحید ولایی»، از این شروط است.
سخنران مراسم افزود: حضرت رضا (ع) نیز در زمان نقل حدیث سلسله الذهب به‌دلیل انحرافاتی که بین مردم وجود داشت، خود را شرط «لا اِله اِلا الله» دانستند. به عبارت دیگر، اوج این ولایت را این حضرت در نیشابور بیان کردند و فرمودند، لا اله الا الله، به شرطی پذیرفته می‌شود که فرد ولایت ایشان را قبول کند.
وی با تأکید بر لزوم تألیف آثاری با محوریت این نکته که امام هشتم (ع)، امام طراز امت اسلامی هستند، تصریح کرد: کتاب ارزشمند صحیفه الرضا (ع) نیز با این ولایت و اعتقاد آغاز شده است.
همچنین دهشت، ضمن تقدیر از طرح‌ریزی و اجرای برنامه سه‌شنبه‌های علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی توسط این سازمان بیان کرد: شکی نیست این برنامه، اقدامی ارزشمند در آستان عالم آل محمد (ع)، در راستای احیای امر امام هشتم (ع) است.