کتاب کاتالوگ «متون پیشا اسلامی در کتابخانه آستان قدس رضوی» منتشر شد

به گزارش گنجینه رضوی، این کتاب کاتالوگ با محوریت معرفی 24 اثر منتخب از متون پیشا اسلامی موجود در گنجینه رضوی به زبان‌های فارسی و انگلیسی به همراه تصاویر رنگی با کیفیت از نمونه صفحات آن‌ها، به مدیریت هنری علی ثابت‌نیا و نویسندگی فاطمه جهان‌پور، در 46 صفحه، در پاییز 1403 به چاپ رسید.
مهدی صحراگرد، جواد عباس‌نیا و مرجان جلالی نیز به ترتیب به‌عنوان مترجم، عکاس و طراح گرافیک، در تهیه و انتشار این اثر مشارکت داشتند. 
در بخش نسخه‌های خطی کتابخانه آستان قدس رضوی، شمار چشمگیری نسخه خطی دست‌نویس و چاپ سنگی با موضوعات متنوع نگهداری می‌شود که در میان آن‌ها، کتاب‌هایی با محتوای تاریخ و فرهنگ و باورهای دینی مربوط به دوره باستان ایران نیز یافت می‌شود. 
این آثار، دایره‌ای وسیع از مضامین دینی، تفسیری، کلامی، فلسفی، کشف و شهودی، عرفانی، تاریخی، ادبی، آئینی، گاهشماری و تقویم، فرهنگ لغات و...، را در بر می‌گیرد که با انواع خطوط باستانی، میانه و جدید همچون خط اوستایی، پهلوی، فارسی زرتشتی و فارسی نو، کتابت شد‌ه‌اند. 
در این حوزه، 120 جلد کتاب شامل 29 نسخه خطی و 91 نسخه چاپ سنگی در گنجینه رضوی وجود دارد که برخی از آن‌ها در کتابخانه‌های وابسته همچون کتابخانه وزیری یزد، هرندی کرمان و...، نگهداری می‌شود. 
این کتاب‌ها را می‌توان بر مبنای محتوایشان به پنج دسته اعم از متونی با محتوای دینی، متون فارسی زرتشتی، متون سنت زرتشتی، متون آذر کیوانی و متون متفرقه شامل لغت‌نامه و آموزش زبان پهلوی، تقسیم کرد. 
این نسخه‌ها، برخی از نظر قدمت، نوع خط، محتوا، نام کاتب و تبار خاندانی نویسندگان، حاشیه‌نویسی‌ها، ضرب و سجع مُهرها، نوع کاغذ، ویژگی‌های جلد، تزئینات و تصاویر به‌کار رفته و بسیاری موارد دیگر، ارزش فراوان دارند. 

معرفی منتخبی از نفایس کاتالوگ
قدیمی‌ترین این متون، نسخه «یسنا و ویسپرد» به تاریخ 976 یزدگردی برابر با 1016 قمری است که به شماره 3973 در کتابخانه وزیری یزد، نگهداری می‌شود. این نسخه به قلم بهرام بن مرزبان از کاتبان بنام زرتشتی در دوران صفویه، کتابت شده است. 
همچنین نسخه ارزشمند دیگر این مجموعه، «وندیداد ساده» به شماره 26288 است که به سال 992 یزدگردی برابر با 1032 قمری، به‌دست همین خوشنویس نوشته شده است.
یکی دیگر از نسخه‌های قدیمی این مجموعه نیز کتاب «دبستان مذاهب» به شماره 53475 است که در سال 1060 قمری به‌دست محمد شریف بن شیخ میان سپاهی، کتابت شده است.