برپایی کارگاه «کتابفروشی‌های مشهد از دوره قاجار تا دوره معاصر» در کتابخانه رضوی
به گزارش گنجینه رضوی، این کارگاه به همت سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و با حضور سید خلیل حسینی عطار، مؤلف کتاب «کتابفروشی‌های مشهد از عصر قاجار تا صبح انقلاب» و جمعی از مدیران و کارشناسان این سازمان، دوشنبه، 21 آبان‌ماه 1403، در اتاق کنفرانس کتابخانه مرکزی حرم مطهر رضوی برپا شد.
حسینی عطار در این کارگاه اظهار کرد: ابتدا دو کتاب «کتابفروشی‌های مشهد در عهد قاجار» و «کتابفروشی‌های مشهد در عصر پهلوی» را تدوین و منتشر کرده بودم که در نهایت این دو اثر در کتاب جدیدی با عنوان کتابفروشی‌های مشهد از عصر قاجار تا صبح انقلاب، ادغام و منتشر شد.
وی ادامه داد: برای تألیف کتاب‌هایم، نخست به سراغ منابع مکتوب موجود درباره کتابفروشی‌های مشهد از جمله مقاله استاد شفیعی کدکنی رفتم و نام کتابفروشی‌های مشهد را استخراج کردم. از برخی کتابفروشی‌ها خودم خاطره داشتم و خانواده‌های صاحبان دیگر کتابفروشی‌های شهر را نیز با پرس‌وجو توانستم پیدا کنم.
حسینی عطار با اشاره به این‌که در تألیف آثارش از مصاحبه‌های تاریخ شفاهی با صاحبان یا خانواده‌های کتابفروشی‌های مشهد بهره برده است، افزود: به‌طور مثال، «زوار»، «فردوسی» و «رحمانیان»، از جمله کتابفروشی‌های عصر قاجار این شهر مقدس بودند.
وی با بیان برخی از خاطرات خود از کتابفروشی‌های مختلف شهر مشهد، گفت: همچنان حوزه تاریخ شفاهی کتابفروشی‌های مشهد ظرفیت فعالیت دارد، به‌طور نمونه می‌توان به موضوع روحانیون کتابفروش در این شهر پرداخت.
این نویسنده و پژوهشگر به همکاری خود با انتشارات امام که یکی از کتابفروشی‌های بنام شهر مشهد به شمار می‌آید، اشاره و منتخبی از خاطرات فعالیت خود در این کتابفروشی را نیز برای حاضران تعریف کرد.
کتابفروشی‌ها؛ پایگاه‌های مهم فرهنگی گذشته
همچنین در این کارگاه، ابوالفضل حسن‌آبادی، مدیر مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی با اشاره به فعالیت‌های خود در حوزه تاریخ شفاهی به‌ویژه در مرکز اسناد این آستان مقدس، گفت: کتابفروشی‌ها، در گذشته از جمله پایگاه‌های فرهنگی شهرها بودند و صاحبان آن‌ها نیز انتشاراتی، کتاب‌شناس یا فعال فرهنگی بودند و در جلسات ادبی مهم شهر نیز شرکت می‌کردند.
وی با تأکید بر نقش اثرگذار خاندان‌های کتابفروش در ایجاد ارتباط بین اهالی فرهنگ، گفت: در واقع، کتابفروشی‌ها همچون کافه کتابهای امروزی بودند و فعالان فرهنگی از طریق آن‌ها می‌توانستند یکدیگر را پیدا کنند.
حسن‌آبادی ادامه داد: راه‌اندازی و رشد کافه کتاب‌ها در سال‌های اخیر در کشور از جمله در مشهد در رشد کتاب‌خوانی مؤثر بوده است، چراکه این مکان‌ها جوان‌پسند است و نسل جدید آن‌ها را دوست دارد.
وی تصریح کرد: محققان برای کسب اطلاعات تاریخی درباره کتابفروشی‌ها می‌توانند به سراغ اطلاعات غیرمستقیم در کتابهای چاپ سنگی یا مطبوعات نیز بروند که در این حوزه، این سازمان منابع ارزشمندی دارد.