رونمایی از نسخه خطی «کشف الغمه فی معرفه الائمه» در کتابخانه رضوی

به گزارش گنجینه رضوی، این مراسم رونمایی با حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید جلال حسینی، رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و جمعی از مدیران و کارشناسان این آستان مقدس، 13 آذرماه 1403، در اتاق کنفرانس کتابخانه مرکزی حرم مطهر رضوی برگزار شد.
در مرکز نسخ خطی این کتابخانه، نسخه‌های خطی بسیاری با موضوع زندگانی ائمه اطهار(ع) به زبان‌های عربی و فارسی نگهداری می‌شود که کتاب کشف الغمه فی معرفه الائمه، یکی از نسخه‌های خطی مشتمل بر شرح احوال و زندگانی، فضائل و مناقب ائمه اطهار(ع) است.
این کتاب دو جلدی را «علی بن‌عیسی اِربِلی»، از نویسندگان و بزرگان قرن هفتم هجری، به زبان عربی تألیف کرده است. نویسندگان نیز به این کتاب، توجه فراوانی کرده و به خاطر اهمیت و اعتبارش، بر آن شرح‌ها و حاشیه‌های متعددی نگاشته‌اند.
بخشی از این اثر، به فضائل و مناقب حضرت فاطمه(س)، اسامی ایشان، مبحث شهادت این بانوی بزرگ اسلام و ماجرای فدک اختصاص دارد.
از کتاب کشف الغمه فی معرفه الائمه، 59 نسخه خطی در کتابخانه‌های ایران، موجود است که از این تعداد، 17 نسخه در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.
دراین‌میان، نسخه‌‌ای که در این مراسم رونمایی و معرفی شد، توسط «علی‌کیا بن‌شرف‌الدین حسنی» به خط نسخ 25 سطری و در 346 برگ در سال 849 قمری کتابت شده است. این اثر، اهدایی اداره اوقاف، در سال 1369 است که به شماره ثبت 17777 وقف کتابخانه آستان قدس رضوی شده است.

جایگاه برجسته حضرت فاطمه(س) 
حجت‌الاسلام محمدرضا نوری کوهبنانی، مدیر گروه قرآن بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در این مراسم اظهار کرد: پیامبر گرامی اسلام(ص)، 4 دختر داشتند که سه دختر ایشان در مدینه منوره مدفون هستند و قبر آنان مشخص است، دراین‌میان، قبر حضرت فاطمه اطهر(س) پنهان و مخفی است. 
وی گفت: رسول اکرم(ص) درباره حضرت فاطمه(س) فرموده بودند؛ فاطمه قلبش مالامال از ایمان است و ایمان به تمام اعضای بدن ایشان نفوذ کرده و تمام حرکات ایشان در بندگی خداست. به عبارتی، ایمان سراسر وجود دخت حضرت محمد(ص) را فرا گرفته و ایشان بنده مطیع خدا هستند. 
نوری کوهبنانی ادامه داد: پیامبر بزرگ اسلام(ص) به دلیل عبودیت و منزلت بالای حضرت فاطمه(س)، ایشان را «ام‌ابیها» خطاب می‌کردند. همچنین به‌دلیل این منزلت و مقام، پیامبر(ص) دست حضرت فاطمه(س) را می‌بوسیدند و می‌فرمودند: پدر به قربان تو. 

معرفی منشور فاطمی
سخنران این مراسم با اشاره به برخی از انفاق‌های حضرت زهرا(س) که جلوه‌ای از جلوات ایمان ایشان است، بیان کرد: طبق مطالعاتی که داشتم، مرحوم استاد محمدرضا حکیمی در نوشته‌های خود از این‌که خطبه معروف حضرت زهرا(س) در مسجد پیامبر(ص) را بزرگان «خطبه فدکیه»، نامیدند، گله‌مند بودند. 
وی دراین‌خصوص توضیح داد: استاد حکیمی در کتاب «دانش مسلمین» خود موارد مختلفی درباره این خطبه حضرت فاطمه(س) استخراج کرده که یکی از فرازهای این خطبه مربوط به مسئله فدک بوده است. بنابراین وی بیان کردند که باید این خطبه را «منشور فاطمی» بنامیم. 
نوری کوهبنانی گفت: حضرت فاطمه(س) با بیان این خطبه، جهاد تبیین و روشنگری را شروع کرده و آن را در چند مرحله انجام می‌دهند. بیان فضائل پیامبر(ص) و حضرت علی(ع)، جایگاه امامت و ولایت و یادآوری واقعه غدیرخم، از جمله اقدامات ایشان در قالب سخنرانی بوده است. 
وی با تأکید بر این‌که گرفتن فدک، بهانه‌ای برای احیای حق بوده است، افزود: در حقیقت، فدک نمادی از نمادهای ولایت است. همچنین حضرت فاطمه(س) سخنرانی و روشنگری کرده و خطبه می‌خواند و در ادامه حرکت را هم شروع کرده و به سراغ صحابه می‌رود. همچنین ایشان، غاصبان را تحریم می‌کند. 
مدیر گروه قرآن بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی با اشاره به روایات تاریخی، خاطرنشان کرد: حضرت فاطمه(س) فرمودند ایشان را شبانه غسل، کفن و دفن کنند. دراین‌میان، مخفی بودن قبر ایشان نیز برای احقاق حق بوده است.