معرفی قباله ازدواج اهدایی 109 ساله موجود در اداره اسناد آستان قدس رضوی

به گزارش گنجینه رضوی، شکوه‌السادات سمیعی، کارشناس فهرست‌نویسی اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی دراین‌خصوص به خبرنگار ما گفت: این عقدنامه مربوط به ازدواج محمدآقا فرزند مشهدی غلامرضا و دختر آخوند ملاشکرالله، در سال 1337 قمری است که از جمله آثار مجموعه اهدایی عصمت حضاوه به این آستان مقدس، به شمار می‌آید. 
وی با اشاره به اینکه مجموعه اسناد متعلق به مرحومه عصمت حضاوه، توسط مریم افشار، نتیجه وی، در سال گذشته به اداره اسناد آستان قدس رضوی اهدا شده است، ادامه داد: این عقدنامه با مهریه 25 تومان وجه نقد و شهادت آقا سید محمد و مشهدی حسین، در قریه ارانج ِ قزوین، به ثبت رسیده است.
سمیعی بیان کرد: متن این عقدنامه عربی و فارسی ا‌ست که بخش عربی آن با عنوان «هوالمؤلف القلوب و الابصار» در صدر سند به چشم می‌خورد. همچنین در میانه و پایین صفحه، دو خطبه عربی با محوریت حمد خداوند و وصف پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) و دعا برای نسل طیب و کثرت اولاد، با جمیع اخلاق‌های نیکو، قابل مشاهده است. 
وی افزود: در حاشیه سمت راست این سند نیز فهرست جهیزیه عروس شامل ظرف، پرده و رختخواب که با خود به خانه شوهر می‌برد، ذکر شده است. 
این کارشناس با تأکید بر اینکه در اسناد قدیمی، عبارات، بار معنایی داشته و در به کار بردن آن‌ها دقت بسیاری می‌شده است، تصریح کرد: از آنجایی‌که در متن این قباله ازدواج، واژه «دوشیزه» برای عروس خانم به کار نرفته است، به نظر می‌رسد، دختر آخوند ملا شکرالله، از ازدواج پیشین خود با مرحوم یدالله، فرزند دختری دارد که استاد محمدآقا در حاشیه سند متعهد شده تا مدت دو سال، سرپرستی او را به عهده بگیرد. 
وی ادامه داد: البته نسبت این فرد با کودک در سند مشخص نشده، اما به‌طور معمول، این مسئولیت به جد پدری ِ فرزند صغیر، محول می‌شده است.

ظرفیت پژوهشی قباله‌های ازدواج 
سمیعی همچنین بیان کرد: با وجودی که متن این سند آسیب دیده و بخشی از آن پاره شده، اما به لحاظ اصل بودن ِ آن و شفافیت در طرح شرایط عقد و رعایت ترتیب در اصول نگارش نکاح‌نامه‌ها، از اسناد معتبر تاریخی به شمار می‌رود و ظرفیت پژوهشی در حوزه قراردادهای اجتماعی جامعه به‌ویژه در دوره قاجاریه را دارد. 
وی یادآور شد: بیش از 600 قباله ازدواج در آرشیو اداره اسناد آستان قدس رضوی در جوار بارگاه ملکوتی رضوی نگهداری می‌شود که افزون بر 10 قباله آن متعلق به دوره‌های صفویه، افشاریه و زندیه، است.
وی خاطرنشان کرد: این قباله‌های ازدواج، اسناد ارزشمندی است که می‌تواند اطلاعات متنوعی را درباره آداب‌ و رسوم ازدواج و وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم در جوامع شهری و روستایی در اختیار اهل علم و پژوهش قرار دهد. علاوه‌بر این‌ها، عقدنامه‌ها از نظر شیوه‌های هنری و نگارش، اهمیت خاصی دارند.
گفتنی است، اداره اسناد آستان قدس رضوی، حافظ اسناد مکتوب و غیرمکتوب کم‌نظیری است که از طریق اهدا، وقف، خریداری و همچنین جمع‌آوری اسنادی که در چرخه امور اداری در این آستان مقدس تولید شده‌اند، تهیه شده است.