انجام اقدامات متنوع در حوزه ارزیابی، مستندنگاری و معرفی آثار در موزه‌های رضوی
به گزارش گنجینه رضوی، عادل مطوری‌حسین، دراین‌خصوص به خبرنگار ما، گفت: از جمله این اقدامات می‌توان به ثبت ملی 56 اثر موزه‌های آستان قدس رضوی اعم از نسخه‌های خطی قرآنی، آثار استاد فرشچیان و سکه‌های ولایتعهدی حضرت رضا(ع)، اشاره کرد.
وی ادامه داد: دراین‌میان، سال گذشته شاهد رونمایی از احکام ثبت ملی آیین‌های خطبه‌خوانی و صفه‌خوانی حرم مطهر رضوی در موزه این آستان مقدس، بودیم که مراحل تهیه و پیگیری پرونده آن‌ها به همت این اداره، انجام شده بود.
وی افزود: همچنین در روز جهانی موزه‌ها در سال گذشته، از کتاب «جام جهان‌بین؛ گزیده‌ای از نفایس موزه رضوی در فهرست آثار ملی ایران» که به کوشش حشمت کفیلی و با محوریت معرفی 50 اثر نفیس و شاخص از آثار ثبت ملی شده در سال‌های گذشته، تألیف شده بود، رونمایی شد.
برگزاری 55 رویداد
رئیس اداره ارزيابي، مستندنگاري و معرفي آثار معاونت موزه‌ها و گنجینه‌های فرهنگی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، بیان کرد: این اداره در مجموع، 55 اقدام در زمینه برگزاری رویدادهای فرهنگی، آموزشی، ترویجی و تبلیغی در طول سال 1403 به‌عنوان نهاد متولی یا در برخی به‌عنوان نهاد همکار، در موزه رضوی انجام داد.
وی با تأکید بر اینکه برخی از این رویدادها در مناسبت‌های ملی و مذهبی سال گذشته در موزه‌های آستان قدس رضوی اجرا شد، گفت: دراین‌راستا، 12 اقدام به مناسبت روز جهانی موزه و هفته میراث فرهنگی، سه اقدام به مناسبت دهه کرامت، هفت اقدام به مناسبت دهه پایانی ماه صفر در موکب سازمان و چهار اقدام به مناسبت روز جهانی و هفته ملی کودک، انجام شد.
مطوری‌حسین افزود: اجرای روایتگری و نقالی معرفی آیین و سنتهای نوروزی در شهرهای مختلف ایران توسط کودکان، برگزاری کارگاه «فراز و فرود فرش ایرانی در دوره قاجار»، برپایی نمایشگاه نقاشی‌خط «روایت عاشورا» و مراسم رونمایی «از مُهر منسوب به عثمان بن سعید عمری، نخستین نایب خاص امام زمان(عج)، اهدایی سید حسن نصرالله(ره) به مقام معظم رهبری»، عناوین منتخبی از 29 اقدام دیگر این اداره در سال گذشته، است.
وی تصریح کرد: در این‌میان، در مجموع، شاهد برگزاری هفت کارگاه آموزشی، دو نشست تخصصی، چهار برنامه آموزشی(ورکشاپ) و 11 نمایشگاه فرهنگی- هنری، در موزه‌های آستان قدس رضوی در سال 1403، بودیم.
وی با اشاره به تهیه و تدوین 20 سند فنی و تحلیلی و حل مسئله در حوزه موزه‌ای به همت این اداره در سال 1403، ادامه داد: با مشارکت این اداره، آثار نفیس متنوعی نیز توسط هنرمندان کشور در سال گذشته به موزه آستان قدس رضوی، اهدا شد.
معرفی مهمترین طرح‌های انجام شده
مطوری‌حسین گفت: در سال گذشته، طرح‌های مختلفی نیز به همت کارشناسان این اداره انجام شد که از جمله آن‌ها می‌توان به «تهیه، تدوین و تصویب طرح پروژه سناریوی راهبردی برای بین‌المللی‌سازی و ارتقای برندینگ جهانی موزه‌های آستان قدس رضوی: نقشه راه عملیاتی و بودجه‌بندی مرحله‌ای» و «تهیه و تدوین و تصویب طرح پیشران با عنوان توسعه فعالیت‌های فرهنگی و تعاملی موزه‌های آستان قدس رضوی در سطح بین‌المللی»، اشاره کرد.
وی افزود: همچنین می‌توان از «تهیه و تدوین طرح محتوایی و سناریوی نمایشی موزه آرایه‌های معماری حرم مطهر رضوی با محوریت تغییر کاربری مقبره امیرملکشاه به‌عنوان موزه» و «بررسی، اعمال اصلاحات و تأیید تری‌دی نهایی طرح محتوایی و سناریو برای نمایش آثار سنگی منتخب در این مقبره»، نام برد.
وی ادامه داد: «تهیه و تدوین طرح محتوایی و سناریوی نمایش جدید موزه فرش و بهینه‌سازی آن» و «بازآفرینی گنجینه قرآن با انجام اقدامات مختلف اعم از تهیه و تدوین سناریوی جدید برای نمایش نسخ خطی قرآنی منتخب بر اساس معیارهای موردنظر»، از دیگر طرح‌های انجام شده این اداره در سال 1403، است.
به گفته این مقام مسئول، «پیگیری و نظارت بر ساخت مجموعه پویانمایی معرفی موزه رضوی»، از جمله طرح‌های در حال انجام است چنان‌که تاکنون 7 قسمت از این مجموعه و تیزر آن، در مجموع در 9 دقیقه، با همکاری مؤسسه آفرینش‌های آستان قدس رضوی، تولید شده است.
از اجرای طرح پژوهشی تا خدمات‌رسانی به محققان
در ادامه، رئیس اداره ارزيابي، مستندنگاري و معرفي آثار معاونت موزه‌ها و گنجینه‌های فرهنگی آستان قدس رضوی، بیان کرد: همچنین به همت این اداره، 16 طرح پژوهشی در سال گذشته اجرا شد که می‌توان به عناوینی همچون «ضریح شیر و شکر امام رضا(ع) از منظر هندسه»، «تألیف و تدوین جلد اول اصطلاح‌نامه فنی و تخصصی موزه‌داری، تاریخ، هنر و باستان‌شناسی» و «اشیاء و آثار فلزی در گنجینه‌های آستان قدس رضوی»، اشاره کرد.
وی گفت: در راستای خدمات‌رسانی به پژوهشگران و دانشجویان نیز هدایت و راهنمایی 44 دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته پژوهش هنر برای شناسایی عنوان پایان‌نامه و رساله و همچنین ارائه اطلاعات آثار به 83 محقق، پژوهشگر و همکار به منظور استفاده در تحقیقات و مطالعات خود در قالب 634 مورد محتوا، انجام شد.
مطوری‌حسین با اشاره به راهنمایی پژوهشگران و دانشجویان توسط کارشناسان این اداره به استفاده از منابع کتابخانه تخصصی هنر و موزه‌داری آستان قدس رضوی، تصریح کرد: دراین‌میان، سومین شماره دوفصلنامه مطالعات موزه‌ای «زرین‌فام» دربردارنده سخن استاد حکمت‌اله ملاصالحی، سردبیر نشریه و همچنین ۹ مقاله از پژوهشگران کشور، در بهمن‌ماه 1403، منتشر شد.
وی اضافه کرد: همچنین این اداره در راستای تهیه و تدوین هشت جلد کتاب در سال گذشته فعالیت داشت که می‌توان از عناوینی نظیر «بررسی تمدن‌های بافت فرهنگی راه ابریشم با نگاهی به آثار موزه‌های آستان قدس رضوی»، «نقش آسمان در خاک (طبقه‌بندی و گونه‌شناسی سفال‌های آبی و سفید موجود در مخزن موزه آستان قدس رضوی)» و «دستبافته‌های شرق ایران»، نام برد.
همکاری با نهادهای علمی و فرهنگی
این مقام مسئول با تأکید بر تعامل و همکاری اداره ارزيابي، مستندنگاري و معرفي آثار معاونت موزه‌ها و گنجینه‌های فرهنگی آستان قدس رضوی با سایر موزه‌ها و نهادهای فرهنگی مرتبط، گفت: برگزاری برنامه مشترک با اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی به مناسبت روز جهانی موزه و هفته میراث فرهنگی در موزه بزرگ خراسان در مشهدمقدس، از جمله اقدامات این اداره در این حوزه در سال گذشته، بود.
وی ادامه داد: پیگیری و اجرای قرارداد با دانشگاه اصفهان به منظور انجام طرح پژوهشی «تاریخچه روشنایی حرم مطهر امام رضا(ع)» توسط سید مسعود بنکدار و انتشار کتابی از آن و هماهنگی و توافق برای تهیه و تدوین کتاب «دستبافته‌های شرق ایران» توسط طاهر صباحی، خبره فرش و مالک موزه خصوصی فرش در ایتالیا، از دیگر اقدامات در این حوزه به شمار می‌آید.
مطوری‌حسین افزود: همچنین کارشناسان این اداره در سال گذشته در رویدادهای مختلف کشور همچون شانزدهمین دوره آیین «موزه برتر» توسط کمیته ملی موزه‌ها(ایکوم ایران) در خانه هنرمندان ایران، هجدهمین نمایشگاه بین‌المللی «گردشگری و صنایع وابسته» در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران و نخستین همایش «گردشگری دسترس‌پذیر» در مشهدمقدس، شرکت کردند.
وی تأکید کرد: دراین‌راستا، مجموعه موزه‌های حرم مطهر رضوی در شانزدهمین آیین انتخاب موزه‌های برتر توسط ایکوم ایران در 11 شاخص از 14 شاخص تعیین شده، رتبه کسب کرد که این درخشش در 7 شاخص، به پشتوانه فعالیت‌های اداره ارزیابی، مستندنگاری و معرفی آثار معاونت موزه‌ها و گنجینه‌های فرهنگی آستان قدس رضوی، حاصل شد.
طرح‌های مهم امسال
همچنین مطوری‌حسین، درباره طرح‌های و برنامه‌های این اداره در سال جاری، گفت: آماده‌سازی مقبره امیرملکشاه برای تغییر کاربری به موزه آرایه‌های معماری حرم مطهر رضوی و افتتاح آن، اجرای طرح تحول در برنامه نمایشی گنجینه آبزیان و همچنین موزه فرش، از جمله طرح‌های مهم امسال این اداره است.
وی افزود: همچنین می‌توان از اجرای سناریوی راهبردی برای بین‌المللی‌سازی و ارتقای برندینگ جهانی موزه‌های آستان قدس رضوی و رونمایی از مجموعه پویانمایی جذاب معرفی موزه رضوی، نام برد.