روزنامۀ «جنگل» در آرشیو مطبوعات رضوی
روزنامۀ «جنگل» در آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی به مناسبت سالروز قیام نهضت جنگل مورد استقبال پژوهشگران قرار گرفته است.
به گزارش گنجینۀ رضوی، روزنامۀ نفیس «جنگل»، ارگان خبری-تحلیلی جنبش میرزاکوچک‌خان و هم‌رزمانش، در آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی موجود است که به مناسبت سالروز قیام نهضت جنگل، به رهبری میرزاکوچک‌خان جنگلی مورد استقبال پژوهشگران قرار گرفته است.
ابراهیم حافظی توضیح داد: این روزنامه که درواقع دو سال پس از آغاز نهضت جنگل تأسیس شده، در سال 1335 قمری به همت غلامحسین نویدی کسمایی تأسیس و به خط علی حبیبی در کسمای گیلان منتشر شده است.
وی با بیان اینکه این روزنامه خود را نگاهبان حقوق ایرانیان و منور افکار اسلامیان اعلام کرده، توضیح داد: میرزاکوچک‌خان بر انتشار این روزنامه اشراف کامل داشته است و هدف آن به نقل از جنگلیان، در اولین شماره چنین نوشته شده است: «با قلمی شکسته و افکاری خسته با زبانی الکن می‌خواهیم اظهارات خود را از نظر افراد ملت بگذرانیم؛ شاید بدین وسیله افکار عمومی را متوجه ساخته تا با ما همناله شوند».
وی ضمن بیان اینکه روزنامۀ جنگل با چاپ سنگی منتشر می‌شد، افزود: تورق روزنامه نشان می‌دهد که تقریبا در هر شمارۀ روزنامه مواضع، مبارزات و خدمات جنگلی‌ها چاپ شده است.
حافظی یکی از جالب‌ترین مطالب نشریه را یادداشتی از شخص میرزاکوچک‌خان می‌داند که در شمارۀ بیست‌وچهارم جنگل، با عنوان «تمنا» در صفحۀ 7 به چاپ رسیده است و در آن میرزا نوشته است: «تقیّد به القاب و احترامات بی‌مأخذ صوری است که غالبا تمایل بآنها تولید مفاسد کثیره میکند.... این بنده که شاید اغلب بدانند قصدم خدمت به دیانت و ایرانیت است، نه برای تحصیل جاه و جلال، از عموم تمنّا می‌کنم که از القاب‌های معموله معافم داشته و به همان اسم خودم مخاطبم دارندو در این کار منتی بزرگ بکوچک بگذارند... کوچک جنگلی»
وی انتشار نخستین شمارۀ دورۀ نخست نشریۀ جنگل را در تاریخ یکشنبه 20 خرداد 1296 می‌داند و ادامه می‌دهد: انتشار دورۀ اول تا 31 شماره ادامه یافت و آخرین شمارۀ این دوره در 6 خرداد 1297 به چاپ رسید. شناسنامۀ نشریه در طول این 31 شماره گاه دچار تغییراتی مختصر شد. این 31 شماره توسط انتشارات مولی در نهران در اوایل دهۀ 60 تجدید چاپ شده است.
وی در پایان اضافه کرد: روزنامۀ جنگل منبع مفیدی است که محققان می‌توانند برای بررسی آرا و نظریات میرزاکوچک‌خان جنگلی و هیأت اتحاد اسلام (ارگان وابسته به نهضت جنگل) مورد استفاده قرار دهند. نسخه‌هایی از چاپ اصل و افست این روزنامۀ شکیل و نفیس در آرشیو مطبوعات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی موجود است.
گفتنی است که پژوهشگران برای استفاده از 32 هزار عنوان نشریۀ ادواری قدیمی و جدید می‌توانند به آرشیو سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی واقع در حرم مطهر، دوربرگردان طبرسی، ساختمان بنیاد پژوهش‌ها، تالار محققان مطبوعات مراجعه و با ارائۀ درخواست، نشریات و مقالات مورد نظر را مطالعه کنند. این مرکز همه‌روزه به‌جز ایام تعطیل، از ساعت 7 تا 19 آمادۀ پاسخگویی به مراجعان است.